Proteus Isis ve Ares Kullanımı Resimli Anlatım

Proteus , elektronik devre kurabileceğiniz , devrelerinizin çalışıp çalışmadığını test edebileceğiniz ,daha sonra da devrenizin baskı devre şemasını tasarlayabileceğiniz bir programdır.

ISIS

• 1.Devre Şeması Oluşturma

–Araçların ve menülerin kullanımı

–Yeni devre elemanı oluşturma

• 2. Simülasyon

–Watch Window Penceresi

–VSM Oscilloscope Penceresi

–Simulation Log penceresi

–Diğer Özellikler

• 3. bazı kütüphaneler (Libraries)

1.Devre Şeması Oluşturma
Araçların ve menülerin kullanımı

ISIS programını açıp çalıştırdığınızda karşınıza yukarıdaki gibi boş bir çalışma alanı açılır.

Sol üst kısımda (resimde kırmızı işaretle gösterilen) P ‘ye basınca devre kurulacak çalışma alanının üzerine Pick devices (aygıt seçme) menüsü gelir.Burası Libraries (kitaplıklar), objects (nesneler) ,shematic model (şemadaki biçim) ve PCB Package (baskı devredeki biçim) adlı 4 pencereden oluşur.

• libraries penceresinde çeşitli özelliklere göre ayrılmış elektronik eleman gruplarının isimleri bulunmaktadır. Seçtiğiniz her farklı kütüphanede sınıflandırılmış değişik elemanlar bulunur .
• Objects penceresi bu gruptaki elemanların yine alfabetik sıraya göre dizilmiş halini gösteriyor.
• Shematic model penceresinde objects penceresinde seçili elemanın devremizde nasıl duracağını görüyoruz .bu semboller elektronik kitaplarındaki sembollerin aynısıdır . LCD ,dotmatris gibi elemanları için ise üstten görünüşlerinin resimleri konulmuştur.
• PCB Package ise baskı devre şeması tasarlamada kullanılan ARES programında bu elemanın nasıl duracağını gösteriyor.

Aşağıda Isıs programında kullanılan araçlar kutusunda bulunan araçların resimleri ve bu araçların ne işe yaradıkları anlatılmıştır. Açıklamalar aşağıdaki resimde sırayla yukarıdan aşağıya doğru araçların görevlerini anlatmaktadır.

Component: Tasarim alanina eleman çagirmak ve elemanlari listelemek için kullanilir.

Junction dot: Junction ( birlesme noktasi ) koyar.

Wire label: Wire ( iletken baglantisi ) etiketlemek, isimlendirmek için kullanilir.

Text scripts : Text ( metin ) yazmak için kullanilir.

Bus : Bus ( çoklu iletken ) çizmek için kullanilir.

Sub– circuit: Entegre devre olusturmakta kullanilir.

Instant edit mode: Eleman seçmek ve düzenlemek için kullanilir.

Inter-sheet Terminal: Terminal eklemek için kullanilir.

Device pin: Pin eklemek için kullanilir.

Simulation Graph: Simülasyon grafigi olusturmak için kullanilir.

Tape Recorde: Bir devrede bir bölümün çikisini yakalamak için kullanilir.

Generator: Sinyal üreteçleri. Her türlü sinyal üretilebilir.

Voltage Probe: Gerilim probu

Current Probe: Akim probu

Display operating point data: Kullanici kütüphanesinde VSM cihazlari

listeler ve kullanimimiza sunar. Ayrica simülasyon esnasinda, devredeki bir islem noktasinin tespitinde bulunur.

2. Simülasyon

Proteusta çok çeşitli simülasyonlar yapabilirsiniz .mesela potansiyometrelerin değerini 10 kademe değiştirip , anahtarları ,düğmeleri açıp kapayabilirken bunun yanı sıra Devices’da bulunan LCD ekranları , touch  padleri,mikroişlemcileri,eepromları,hoparlörleri,motorları,tuştakımlarını da kullanabilirsiniz.Osilaskoplarla,voltmetrelerle ölçüm yapabilir,mikroişlemcilerin registerlarında ne olup bitiyor görebilirsiniz.

Simulasyonu başlatmak için alt taraftaki düğmeleri kullanabilirsiniz. Yada başlatmak için F12, durdurmak için PAUSE ve kapatmak için SHIFT+PAUSE  kullanabilirsiniz ..

watch window-izleme penceresi

Resimdeki gibi ana menünün debug (görüntüle ) seçeneğinden watch window seçeneğini tıklayınca  karşınıza boş bir izleme penceresi açılır. Bu açıkken simülasyonu durdurup devrenizdeki bir  entegre elemana  tıklarsanız.

Buradaki gibi entegrenin her bacağındaki değeri datashetlerde belirtilen kısaltmalarda (gnd,th,cv,tg) gibi gösterir.böylece entegrenizin her bacağına ayrı ayrı voltmetre probu bağlamamış olursunuz.

VSM Oscilloscope Penceresi

• Ölçüm yapmak istediğiniz yere soldaki menüden seçtiğiniz osilaskopun tek bacağını bağlayınız. Simülasyon yapmaya başlayınca otomatik olarak osilaskop penceresi açılır.eğer simülasyon anında kapatırsanız tekrar açmak için debug menüsü’nden VSM Oscilloscope’u seçiniz.
• VSM osiloskopun iki kanalı var.Bu ikisini değişik yerlere bağlayarak çeşitli şekillerde kullanabilirsiniz.

Şekildeki gibi hemen grafiğin altında kullandığınız kanalın hangi kısmını alacağınızı seçebileceğiniz ayar düğmeleri mevcut.(CH1-CH2) bu düğmelere sırayla basarak ayarı değiştirebilirsiniz.Kazanç(gain) voltajlarını zamana göre ayarlayabilir , zaman aralığını (timebase),X’in ve Y’nin pozisyonunu ,kullandığınız kanalı sağdaki düğmelerden değiştirebilirsiniz .

1 ve 2 seçenekleri kullandığınız kanalları belirtir.

Hem 1 hem 2’ye bağladığınız kanalı görüntülemek istiyorsanız sağdaki kare düğmelerden alttaki dual moda getiriniz.seçtiğiniz mod parlak yeşil yanandır.

Timebase 200ms/div ile 0.5us/div arası değiştirilebilir.

Gain voltajları 20V/div ile 2mV/div arasında değiştirilebilir.

Eğer yalnız AC voltajı görüntülemek istiyorsanız osilaskopu bağlarken araya bir kapasitör koyunuz.

Eğer osilaskopunuzda görüntü yoksa X Y pozisyonlarını değiştiriniz .

Simulation log penceresi

Bu pencere ISIS simülasyonunda neler yaptığının basamak basamak dökümünü verir.Eğer simülasyonunuz hata raporu verir ve kapanırsa buradakine benzer bilgiler görürsünüz.

Diğer özellikler

Isıs ‘in mikroişlemci vb. entegreleri canlandırma yeteneği oldukça iyidir. Mesela bir mikroişlemciye elinizdeki HEX kodu yükleyerek animasyonunu yapabilirsiniz.

Eğer şemanızda mikroişlemci varsa ve animasyon yapıyorsanız, zaten mutlaka program yüklemeniz gerekir,yoksa hata iletisi verir şekildeki gibi boot errordur(yani başlangıç hatası).Böyle bir durumda bu pencereyi kapatınız ve bir HEX kodu yükleyiniz.Bu kodu yüklemek için bir önceki şekildeki kırmızı şekil içindeki program file seçeneğinin karşısındaki dosya işaretine tıklayınız.Açılan pencereden istediğiniz yeri görüntüleyip programınızı seçiniz.

• Programınızı çalıştırırken kullanabileceğiniz birkaç faydalı pencere daha var.Bu pencereleri yine debug seçeneğinden açabilirsiniz.
• Bu pencereler:

–Cpu registerları(watch window’dada görüntüleyebileceğiniz gibi)

–Mikroişlemcinizin bilgi hafızası (data memory)

–Mikroişlemcinizin EEPROM hafızası

–Eğer varsa-diğer EEPROM’ların hafızaları

Bu seçenekler simülasyon anında görüntülenmez.bunları görüntülemek için simülasyonu duraksatmak gerekir.

Harici bir EEPROM ‘unuz varsa (yani memory) ona da program yükleyebilirsiniz.

Görüntü ayarları

Örneklerde de dikkat etmişsinizdir , proteusta arka plan rengi değiştirilebilmektedir.bunun için ana menüden Template seçeneğini tıklayınız.açılan çeşitli pencereler olacak,bunlardan ilkini seçiniz.set desing defaılts’da çalışma alanınızda bulunan herşeyin (Component –Elemanların,pinlerin –bacakların, arkaplanın –backgraund color,logic state pin’lerin –mantık durumu belirten küçük noktaların) rengini değiştirmeniz mümkün.

Şekilde açılmış bir set desing defaults penceresi görülüyor.Template seçeneğinin diğer alt seçeneklerini de açıp karşınıza çıkan tüm renkleri değiştirme şansınız var. Set graph colors ve set graph styles seçenekleriyle grafiklerinizdeki çeşitli şeylerin renklerini değiştirebilirsiniz. Set text styles ‘tan çeşitli yazıların özelliklerini değiştirebilirsiniz.(mesela elemanların değerlerini veya adlarını daha büyük yazdırabilirsiniz)Onun altındaki Graphics text’ten yazılarınızın fontunu değiştirebilirsiniz.En alttaki,(çizgiden hemen üstte Junction dots ise kesişim noktalarının büyüklüğünü ayarlamak için kullanılabilir.Çizginin hemen altındaki seçenek de başka bir dizaynın ayarlarını mevcut dizayna uygular. Default design ise proteusun ilk açıldığındaki krem arkaplanlı halidir.

ARES

ARES programını açıp çalıştırdığınızda karşınıza yukarıdaki gibi boş bir çalışma alanı açılır.

ARES ile baskıdevreyi otomatik çizeceğimiz zaman İSİS şemasını hazırlamamıza gerek yoktur. Çoğu zaman ISIS de devre çizildikten sonra ares ile otomatik baskı devre yapılmaktadır . Bir örnek ile baskı devre nasıl yapılır onu anlatacağım.

Öncelikle resimde 1. işaretli Package Modebutonunu ve ardındanda 2. işaretli Pbutonuna tıklayarak malzeme kütüphanesinden devre için gerekli paketleri alalım yada pad kullanarakta uygun paket hazırlayabilirsiniz.
( malzemelerin paket kodlarını datasheetinden öğrenebilirsiniz.)

Daha sonra hazırladığımız paketleri göz kararınca uygun pozisyonlarda diziniz. bunu yaparken bağlantıların gideceği yönüde gözönünde bulundurunuz ki devreniz çok karmaşık bir hal almasın.

Malzemeleri hizaladıktan sonra sıra plaketimizin sınırını belirlemeye geldik. bunun için resimdeki 1. işaretli kare şeklindeki 2D grafik box mode tıklayın ve ardından 2. işaretli bölümden de Board Edge yi seşiniz. sarı renkli çizgi ile plaketimizin sınırlarını oluşturuyoruz.

Daha sonra resimdeki halka içinde işaretli yeşil x şeklindeki Ratsnest Mode butonuna tıklıyoruz.
malzemelerin bacak bağlantılarını şemaya bakarak doğru şekilde birbirine bağlıyoruz. bu bağlantılar yeşil çizgiler halindedir ve üstüste binip kesişebilirler. burada sadece birbirine bağlanması gereken bacakları işaretlemiş oluyoruz.

Bağlantı işlerini tamamladıktan sonra resimdeki 1. işaretli Desing Rule Managerbutonunu ardındandan 2. işaretli Net Classessegmesini tıklıyoruz. Plaketimizin tek taraflı olması için resimde 3. işaretli layer bölümündeki Pair1 Hoz u Mavi renkli olan Buttom Copper ile dier [vert] bölümünü ise None olarak resimdeki gibi ayarlıyoruz.

Son olarak otomatik çizimi gerşekleştirmek için resimdeki 1. işaretli Auto–Routerbutonunu tıklıyoruz ve açılan penceredeki 2. işaretli olan Begin Routingyazısını tıklayıp otomatik çizimi başlatmış oluyoruz.

Ve son olarak yolların dolgunluğunuda ayarlıyoruz.

Baskı devre işlemi bittikten sonra bu baskı devrenin çıktısını alıyoruz.

Son olarak çıktıyı alırken işimize yarar çıktı olması önemli eğer devrenizi hemen yapacaksanız çıktınızı yağlı kağıda ve toneri yüksek bir şekilde yazıcıdan çıkartmanız gerekiyor.