Sunucu İşletim Sistemi

Sunucu / Server Nedir

Birden fazla bilgisayarın birbirine bağlanarak kaynakların paylaşması amacıyla kurulmuş olan bağlantı sistemine ağ sistemi (Network) denir. Bağlanan bilgisayarların birbirlerine olan uzaklığı ve kullanılan araç ve elemanlar itibariyle ağ sistemleri gruplara ayrılır. Bir ağ sisteminin oluşturulmasının temel amacı, kaynakları paylaşmaktır. Bu kaynaklar, veri tabanları, yazıcılar, klasörler, sürücüler olabilir. Bunun dışında iletişim, haberleşme ve eğlence amacıyla da kurulan bu ağ sistemi kullanılabilir. En küçük ağ sistemi, iki bilgisayarın birbirine bağlanmasıyla oluşturulabilirken; günümüzün en popüler ağ sistemi olan internet, en büyük ağ sistemidir.

Bir ağ sisteminin oluşturulması için, donanım araçlarının yanı sıra ağ yazılımlarına da ihtiyaç vardır. Bu yazılımlar ağ kaynaklarının paylaşımını, kaynakların yönetimini, giriş ve paylaşım yetkilerini, iletişim protokollerini ve yapısal işlevlerini üstlenirler. Ağ sistemlerini yöneten bilgisayarlara Sunucu (Server) denir. Bu sunucu üzerinde çalışan, tüm ağı yönetebilme kapasitesine sahip özel olarak geliştirilen işletim sistemine de Sunucu İşletim Sistemi (NOS: Network Operating System) denir.

Bir diğer tanımla, sunucu (Server), herhangi bir ağ üzerinde bir programı veya bir bilgiyi kendine özgü donanımı ve özel işletim sistemi ile farklı kullanıcılara/sistemlere paylaştıran/dağıtan donanım veya yazılıma verilen genel isimdir. Sunucu veya serverlar bir bilgisayar ağına (Network) bağlı çalışmak üzere tasarlanmış yazılım veya donanımlardır.

Donanımsal olarak sunucuların, daha uzun süreli ve daha sorunsuz çalışmak üzere tasarlanmış, güvenilir, çoklu kullanıcıya hizmet sunan bilgisayar sistem(ler)i olduğunu söyleyebiliriz. Bilgisayar sunucularının yanında, yazılım sunucuları da mevcut. Örneğin, MySQL Server bir veritabanı sunucu yazılımıdır ve bunu bir sunucuya yüklediğimiz zaman bu server’a database server (veritabanı sunucusu) deriz.

Sunucu Yazılımlarına örnek;
Microsoft SQL Server
Microsoft Exchange Server
Microsoft ISA Server
MySQL ( Linux Tabanlı Veritabanı Sunucusu )
Qmail ( Linux Tabanlı Mail Sunucusu )
OpenBSD ( Unix Tabanlı Proxy, Firewall, Güvenlik Duvarı. )

Sunucu İşletim Sistemleri örnek;
Microsoft Windows Server 2003
Microsoft Windows Server 2008
Microsoft Windows Server 2012
Suse Linux Server
Debian Linux Server
Fedora Linux Server
RedHat Linux Server

İşletim sistemi olarak Sunucu (Server) ve İstemci (Client) Nedir ?

Genel olarak işletim sistemlerini yaptıkları işlere ve kullanım yerlerine göre,

1-sunucu işletim sistemi

2-istemci işletim sistemi olarak ikiye ayırabiliriz.

İstemci işletim sistemlerine, daha önceden bildiğiniz  Windows Me, Windows 2000 Professional, Windows XP , Windows 7 , Windows 8gibi işletim sistemleri örnek gösterilebilir. İstemci işletim sistemlerinin kullanılabileceği bilgisayarlar, masaüstü bilgisayarlar ve dizüstü bilgisayarlar olarak düşünülebilir. Yapacağı işler açısından da, standart ofis uygulamaları, çoklu ortam uygulamaları, oyunlar ve benzeri çeşitli yazılımları çalıştırmalarıdır (evlerimizde kullanacağımız bilgisayarlar ve uygulamalar diyebiliriz).

Neden Sunuculara İhtiyacımız Var?

Günümüzde, bilgisayar sistemlerinin sürekli çalışmasının çok önemli olduğu finans, sağlık, eğitim gibi sektörler var. Bu sektörlerde çok ufak zaman kayıpları, inanılmaz boyutta iş ve para kaybını beraberinde getirebiliyor. Hele hele bilgileri bütünlüğü ve sorunsuz bir şekilde saklanabilmesi firmalar için çok daha önemli hale geldi. Bir bankanın son 1 saat içerisinde yapılan işlemleri sunucu arızası nedeniyle kaybettiğini düşündüğünüzde, ortadaki kaybı görmek oldukça kolay olacaktır.

Sunuculara olan ihtiyaç, işlerimizi bilgisayar sistemleri vasıtasıyla yaptığımız ve bilgileri bu sistemlere depoladığımız zamanlarda ortaya çıkıyor. Artık bir çok işletme bilgilerini merkezi noktada saklıyor ve bilgileri şubelerine/müşterilerine bu merkezden dağıtıyor. Merkezde bu bilgi saklama görevini yapan, sürekli çalışır halde olması gereken bilgisayar sistemi sunucudur. Yaptığımız işte, zaman, iş ve bilgi kaybı olmasını istemiyorsak sunucu (server) sistemleri işin içerisine giriyor. Sunucular, genelde yedekli yapılarla çalıştığı için, çalışmalarınız çok az durumda aksıyor. Örneğin, güç kaynağı arızasında ikinci güç kaynağı hemen devreye girerek durumu telafi ediyor veya herhangi bir disk arızasında diğer diskler veri kaybını engelliyor ve çalışmaya devam edilebiliyor. Bunu RAID adı verilen bir teknoloji ile gerçekleştiriyor.

Genel yapı çoğunlukla şöyledir; Sunucu donanımı üzerinde sunucu işletim sistemi çalışır ( örnek: Microsoft Windows Server 2003 veya 2008, Linux Suse veya türevleri.) ve server işletim sistemi üzerinde çalışan diğer yazılımsal sunucular    ( örnek: Microsoft SQL server, Linux Mail Server ) istemcilerine hizmet verirler. Server İşletim sistemi üzerinde herhangi bir sunucu yüklenmediği durumlarda en temel işlevleri  mesela dosya sunucusu ( File Server ) olarak hizmet verirler. Sunucuların temel olarak çalıştırdığı uygulamalar şöyle sıralanabilir:

Dosya sunucusu, yazıcı sunucusu, Intranet ve ağ sistemleri, çeşitli internet sunucuları, e-ticaret ve iş uygulamaları, büyük çaplı kritik uygulamalar, ISS (Internet Servis Sağlayıcı) ler ve benzeri uygulamalar…